Wat is de Jelling Vikingstijl?

De Jellingstijl is een cruciale fase binnen de Vikingkunst die ontstond in de 10e eeuw en een belangrijke vooruitgang markeert in de artistieke expressie van deze Scandinavische cultuur. De naam is afgeleid van een zilveren beker die werd gevonden in de koninklijke grafheuvel van Jelling in Denemarken. Aanvankelijk werd het verbonden met de bekende rune-stele van Harald Blåtand, hoewel deze later aan de Mammenstijl werden toegewezen. De Jellingstijl valt op door zijn avant-gardistische gestileerde en geometrische vormen, die een transitie in de evolutie van de Vikingkunst weerspiegelen.

Kenmerken van de Jellingstijl

• Gestileerde dieren in S-vorm: De Jellingstijl staat bekend om het weergeven van dieren met uitgerekte en gebogen lichamen, altijd in profiel. Dit uitgerekte en golvende ontwerp werd ook gebruikt om menselijke figuren weer te geven.
• Plantenmotieven: De figuren bevatten projecties van plantaardige vormen, zoals krullen en bladeren, verweven in complexe decoraties die een unieke dynamiek in de stukken creëren.
• Geometrische figuren: Het overheersende gebruik van cirkels, spiralen en driehoeken benadrukt de interesse in geometrische weergave, wat een verfijning in de Vikingkunst van die tijd aantoont.

Context en Evolutie van de Jellingstijl

De Jellingstijl ontstond in de eerste helft van de 10e eeuw, gelijktijdig met de Borrestijl. Gedurende deze periode begon de Vikingkunst zich meer te concentreren op steenhouwwerk, terwijl het gebruik van hout en andere traditionele materialen afnam. Gelegen tussen de Borrestijl en de Mammenstijl, gaat de Jellingstijl vooraf aan en bereidt de grond voor toekomstige artistieke evoluties. De stukken die deze stijl vertegenwoordigen omvatten diverse sieraden, paardenhalsters en rune-stele, gevonden in Denemarken, Zweden, Noorwegen, Engeland, het eiland Man en de Orkaden.

Invloed en Erfgoed

De Jellingstijl is slechts een deel van de rijke artistieke traditie van de Vikingen die zich heeft ontwikkeld door zes opeenvolgende stijlen: Broa-Oseberg, Borre, Jelling, Mammen, Ringerike en Urnes. Elke stijl weerspiegelt de verschillende culturele en technische invloeden van hun respectieve tijdperken. Met zijn complexe ornamenten en gestileerde vormen heeft de Jellingstijl een blijvende erfenis achtergelaten in de ontwikkeling van de Vikingkunst, met impact op de middeleeuwse artistieke productie. Tegenwoordig blijft de Jellingstijl kunstenaars en ontwerpers inspireren die geïnteresseerd zijn in het herleven van Vikingtradities in hedendaagse creaties, zoals leren armbanden met reliëf en replica's van historische artefacten. Deze fusie van zoomorfe en geometrische elementen getuigt van de culturele en artistieke glorie van het Vikingtijdperk.